شهر آباده، شمالی ترین شهر استان پهناور فارس و مرکز شهرستان آباده است. آباده از شمال و غرب به استان اصفهان، از جنوب به صفاشهر و از شرق به استان یزد متصل است. فاصله آباده تا شهر شیراز 275کیلومتر است و در فاصله 200 کیلومتری جنوب شهر اصفهان قرار دارد و به جهت استقرار در مجاورت جاده سراسری جنوب به مرکز کشور، دارای موقعیت مناسب و خاص استراتژیکی است.

در اسناد، کتاب ها و سفرنامه های متعددی از پیشه منبت کاری در آباده و مصنوعات تولید شده در آن سخن رفته است. برای تایید پیشینه منبت‌کاری در آباده می توان به متن برخی سفرنامه ها و منابع مکتوبی که در مورد هنر ایران نوشته شده، از جمله:

1. شاهکارهای هنر ایران اثر آرتور پوپ
2. تاریخ صنایع ایران بعد از اسلام اثر زکی محمدحسن
3. صنایع دستی کهن ایران اثر هانس ای وولف
4. مروری بر صنایع دستی ایران اثر م.حسن بیگی

 محصولاتی که امروزه در آباده تولید می‌شوند نیز نشان دهنده‌ استمرار سنت‌های پیشین است. گفتنی است پیشینه منبت درآباده حدود 600  سال تخمین زده شده است.

 سنتی‌ترین شیوه انجام منبت ایران، در آباده انجام می‌گیرد. چوب مصرفی عمدتا از درختان گردو و گلابی تهیه می شود که بومی خود منطقه است. ابزار اصلی کار در شیوه منبت‌ آباده، فقط چاقوی سنتی منبت‌کاری (چاقوهای تخت سرکج با پهناهای متفاوت) است. منبت‌کار آباده‌ای پس از انتخاب زیرکار مناسب، طرح و نقش مورد نظر را بر روی آن پیاده نموده و سپس اقدام  به انجام مراحل مختلف هنر منبت ( شامل، دوربری، زمینه و روسازی) بر روی زیرکار و طرح رسم شده بر آن می‌نماید تا نهایتا فرم نهایی اجزای طرح اجرا شده و طرح نقش اصلی را به خود گیرد. در شیوه سنتی منبت آباده، بیشتر از نقوش گیاهی و جانوری استفاده می شود، هر چند استفاده از سایر نقوش دور از ذهن نیست. همچنین منبت‌کاری آباده را  از نظر میزان برجستگی می‌توان در دسته " کم برجسته" قرار داد.

از معروف‌ترین محصولات منبت‌کاری تولیدی در آباده، انواع قاشق‌های شربت خوری بوده است که نمونه‌هایی از آن در موزه‌های داخلی و حتی خارجی نظیر "موزه ویکتوریا و آلبرت " لندن، به نام خود آباده موجود است. جعبه شطرنج و نرد، قلمدان، انواع جعبه های زیورآلات، رحل قرآن، انواع ظروف چوبی نظیر کاسه، بشقاب، تنگ و لیوان، عصای چوبی و غیره از دیگر محصولات منبت‌کاری تولید شده در آباده است.

گواهینامه ها:

در سال 1395 شهر آباده به عنوان شهر ملی منبت آباده به ثبت ملی رسید و نهایتا در سال 1397،  پس از بازدید ارزیابان شورای جهانی صنایع دستی، آباده به عنوان شهر جهانی منبت تایید و معرفی شد.

گواهینامه نشان جغرافیائی ملی صنایع دستی برای منبت آباده در کشور در سال 1392 اخذ گردید که در ادامه نیز نشان جغرافیایی بین اللملی صنایع دستی از طریق سازمان بین المللی وایپو wipo  برای منبت آباده به ثبت رسید. همچنین در سال 1395 نیز ثبت منبت آباده در فهرست آثار ناملموس میراث فرهنگی صورت پذیرفت تا این هنر اصیل آباده گواهینامه های معتبر داخلی و خارجی را از آن خود نماید.ضمنا" اخذ مجوز وزارت علوم جهت ایجاد دوره کارشناسی صنایع دستی گرایش صنایع چوب نیز از دیگر اقداماتی است که با همکاری دانشگاه آزاد اسلامی واحد آباده در سالهای گذشته انجام پذیرفته است.

استادان منبت آباده:

دوره صفویه: استاد شیخ، استاد میرزاآقا شیخ، استاد محمدآقا شیخ، استاد حسین آقا شیخ، استاد آقاجانی ابن حیدر آباده ای، استاد مشهدی آقا، استاد کربلایی عباس قاشق تراش آباده ای، استاد حبیب قاشق تراش، استاد علی اکبر قاشق تراش و . . .

دوره قاجاریه: استاد احمد صنیعی، استاد شکراله زائرپور، استاد احمد زائرپور، استاد جلال برومند، استاد احمد امامی، استاد فتح اله حق شناس، استاد حبیب الله، استاد آقا عبدالله صنیعی،استاد آقا فتح الله، استاد حسین صنیعی و . . .

دوره پهلوی اول: استادحسین منبتی، استاد خلیل امامی، استاد علی امامی، استاد جواد صنیعی،استاد میرزانعیم معمارمشرفی و . .

دوران معاصر: اساتید فرهیخته و کهن: استاد طاهر امامی، استاد علی اصغر صنیعی آباده ای، استاد بهرام منبتی، استاد غلامحسین حیدرپناه، استاد محمد علی شهریاری ، اساتید مرحوم: استاد علی اصغر عسکری، استاد غلامعلی یکزمان ،استاد ولی الله حیدرپناه، و اساتید جوانتر و فعال امروز عرصه منبت آباده که ذکر نام و آشنایی بیشتر با ایشان به دلیل کثرت در این مقال نمی گنجد.

منبت آباده در هنرستان صنایع مستظرفه تهران

در سال 1311 كه به دستور رضا شاه پهلوي به منظور متمركز ساختن هنرهاي ملي، «هنرستان صنايع قديمه» تأسيس گرديد، مرحوم احمد امامي كه از هنرمندان بنام و از استادان بزرگ منبت كاري به شمار مي‌رفت و در شهر آباده سكني داشت به منظور ايجاد كارگاه منبت كاري و تعليم هنرجويان به تهران دعوت شد. مرحوم احمد امامي به همراهي فرزند خود، علي امامي به تهران آمد و كارگاه منبت، به همت اين استاد فقيد تأسيس گرديد. استاد امامي تا سال 1319 خدمات ارزنده و شايان توجهي در جهت پيشرفت منبت و پرورش هنرمندان قابل و باذوقي در اين زمينه انجام داد و آثار نفيس و زيبائي از خود باقي گذاشت. (این کارگاه همچنان در پزوهشکده هنرهای سنتی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی فعال می باشد)

بعد از درگذشت استاد احمد امامي، فرزند با ذوق و هنرمند او، علي امامي  رياست كارگاه منبت كاري را عهده دار شد و به آموزش هنرجويان و علاقمندان اين هنر پرداخت. در كارگاه منبت كاري هنرهاي زيباي كشور چهارده نفر هنرمند و هنر جو تحت نظر استاد علي امامي به تهيه آثار ارزنده هنري اشتغال دارند كه در اين جا از آنان به ترتيب ياد مي شود:

آقايان پرويز زابلي، عباس شهميرزادي، محمد طاهر امامي، عزيز الله ويزائي، عباس امين، قاسم شهريه، محمد علي شيرازي، حسن احيائي، شاپور گودرزي، حسين اعيان، اكبر حاجي قاسمي، حسن حلج، اكبر سريري، حسن آزاد خواني.

همچنین استاد محمدطاهر امامی از دیگر فرزندان احمد امامی و دارای درجه یک هنری در زمینه معرق، منبت و مشبک بود که در سال های عمر با برکت خویش آثار فاخری همچون تابلوی برجسته معرق و منبت سیمرغ آشیانه را ارائه نمود که این تابلو تحول نوینی را در هنر معرق بوجود آورد. این تابلو اولین معرق سه بعدی و تلفیقی از هنر مجسمه سازی با منبت و معرق می باشد(مکان نگهداری: موزه هنرهای ملی) و همین امر سبب شد تا ایشان را پدر معرق ایران نامیدند.

همچنین قابل ذکر است به دلیل استقبال مردم و مخصوصا" جوانان در فراگیری این هنر اصیل ، خوشبختانه شاهد حضور تعداد افراد زیادی در این حرفه هستیم که منبت کاری شغل اصلی و یا در کنار شغل اصلی به عنوان منبع درآمدی برای آنان است و می توان اعلام نمود که بیش از پنج هزار نفر در آباده به فنون این حرفه آشنا می باشند.